Giriş
Savunma sanayii, bir ülkenin güvenliğini sağlamaktan ekonomik kalkınmayı desteklemeye kadar geniş bir yelpazede etkilidir. Güçlü ve etkili bir savunma sanayii; bir ülkenin ulusal çıkarlarını korumasına, stratejik hedeflerine ulaşmasına ve uluslararası alandaki etkisini güçlendirmesine katkı sağlar. Bu nedenle, bir ülkenin savunma sanayiisinin güçlü, yenilikçi ve sürdürülebilir olması; ulusal güvenlik ve kalkınma açısından hayatî bir öneme sahiptir. Özellikle de Türkiye bağlamında düşündüğümüzde, savunma sanayiinin önemi çok daha net bir şekilde anlaşılmaktadır. Zira; Türkiye Cumhuriyeti, gerek bulunduğu jeopolitik konumdan ötürü, gerek kurulduğu dönemden bu yana çeşitli iç ve dış tehditler ile mücadele ettiğinden ötürü bu noktada birçok ülkeden ayrılmaktadır. Türkiye’ye komşu ülkelerin uzun yıllardır devam eden iç savaşları, sınırlarda var olan terör tehlikesi ve çeşitli güvenlik sorunları, ülke içerisinde dönem dönem şiddetini arttıran terör gruplarının mevcudiyeti; Türkiye için savunma sanayiinin önemini oldukça arttıran bir unsur hâline getirmiştir.Terörle mücadele ve Türk Savunma Sanayii arasındaki ilişki son yıllarda Türkiye'nin savunma alanındaki dinamizmi ve başarıları üzerinde önemli bir etki yaratmıştır. Yıllardır süregelen yurt dışı ve yurt içi operasyonların yoğunluğu da Türkiye’nin aktif bir orduya sahip olduğunun göstergesidir. Bilindiği üzere; sadece savaş zamanlarında değil, devlet ve sınır güvenliğini sağlama hususunda da Türkiye her geçen gün kendisini daha aktif ve etkin hâle getiren askerî hareketlilikleri bünyesinde barındırmaktadır. Bu bağlamda; Türkiye’nin terörle mücadele sürecinde elde ettiği tecrübeler, yerli savunma sanayii üzerinde önemli değişikliklerin ve gelişimlerin yaşanmasını kaçınılmaz hâle getirmektedir.
Araştırmanın yazılış amacını oluşturan sebepler; yukarıda belirtildiği üzere, Türkiye için savunma sanayiinin önemidir. Zira; yerli sanayiinin mevcudiyeti, Türkiye için sadece terörle mücadele etmenin bir aracı olarak değil; daha çok “hayatî“ bir mesele, diğer bir değişle devletin “var olma“ endişeleri doğrultusunda yorumlanacak kadar önemli bir müessesedir. Bu sebeple, Türk Savunma Sanayii ve terörle mücadele değişkenleri arasında bir gelişim ve katkı analizi yaparken bu konuda bir farkındalık oluşturmak ve Türk Savunma Sanayii’nin neden bu denli önemli olduğunu analiz etme gayreti, bu çalışmanın yazılış nedenlerinden birisini oluşturmaktadır. Bunlara ek olarak; Türk Savunma Sanayii alanında elde edilen gelişmeler son dönemlerde toplum ve uluslararası diğer aktörler ve basın tarafından oldukça merak edilen ve araştırma konusu yapılan bir alan olmuştur. Bu nedenle, yapılan bu çalışma oldukça güncel ve “popüler“ bir konuya işaret etmektedir.
Literatürde, "Türkiye' nin Terörle Mücadelesi" ve "Türk Savunma Sanayii" konularına dair birçok çalışma bulunmaktadır. Ancak dikkate değer bir nokta, bu iki önemli konunun genellikle ayrı ayrı ele alındığı ve aralarındaki ilişkinin detaylı bir biçimde incelenmediği yönündedir. Bu noktadan hareketle, söz konusu çalışmanın temelini oluşturan ve terörle mücadeleyi "bağımsız değişken" olarak, Türk Savunma Sanayiisi’ni ise "bağımlı değişken" olarak ele alan bütünlüklü bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamda; yürütülen bu araştırma, savunma sanayiinin sadece ekonomik ve teknolojik getirilerini değil, aynı zamanda siyasî ve tarihsel önemini vurgulayarak savunma sanayiinin gelişimini ve önemini farklı perspektiflerden ele alacaktır. Bu kapsamlı yaklaşım, terörle mücadele ile Türk Savunma Sanayii arasındaki ilişkinin daha derin bir şekilde anlaşılmasına olanak tanıyacaktır.
Çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde; Türk Savunma Sanayii’ nin tarihçesi genel hatlarıyla incelenerek, yerli sanayinin Türkiye’deki tarihsel evrimini anlamak adına bir temel oluşturulacaktır. Bu bölümde aynı zamanda, Türk Savunma Sanayii’nin siyasal bağlamda gelişimi vurgulanarak; özellikle dışa bağımlılıktan kurtulma, kendi kendine yeterlilik ve terörle mücadeleye etkin bir şekilde katkı sağlama noktalarına odaklanılacaktır.
İkinci bölümde, Türkiye'nin terörle mücadelesinin tarihine ve kapsamına kısa bir girişle, terörle mücadele süreci daha anlaşılır kılınacaktır. Türkiye’de gerçekleşen terör faaliyetlerine atıfta bulunularak; Türkiye'nin terörle mücadele stratejileri, askerî operasyonları ve istihbarat faaliyetleri gibi çeşitli boyutlara odaklanılarak terörle mücadele süreci analiz edilecektir. Bu çerçevede, yerli üretim kapasitesinin artırılmasıyla ulusal güvenliğin güçlendirilmesi arasındaki ilişki analiz edilecektir.
Üçüncü bölümde ise terörle mücadele sürecinin Türk Savunma Sanayii’ne katkıları analiz edilecektir. Artan savunma harcamaları, dışa bağlılığın azalması, teknolojik gelişmeler, savunma sanayii ihracatının önemi, İHA/SİHA üretimi ve pazarlaması gibi alt başlıklar üzerinden belirlenen hipotezler ele alınacak ve bu konularda derinlemesine bir analiz sunulacaktır.
Araştırmanın dördüncü bölümünü oluşturan sonuç kısmında; çalışmanın ana bulguları ve tartışmaları özetlenerek, yapılan analizlerin ve incelenen konuların Türk Savunma Sanayii’nin geleceği üzerindeki olası etkileri ele alınacaktır. Elde edilen bulgular neticesinde Türk Savunma Sanayii ve terörle mücadele süreci arasındaki korelasyon, gelişim ve katkı analizi çerçevesinde bir sonuca ulaştırılacaktır.
