Şehir Güvenliği İçin Kapsamlı Savunma

Doç. Dr. Erdal ARSLAN
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü
İktisat Tarihi Anabilim Dalı Başkanı, Selçuk Üniversitesi, Konya,
Türkiye Güvenlik ve Savunma Stratejileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü,
Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye

ÖZET

Şehir ve şehirleşme insanlık tarihi ile paralel gelişme göstermiştir. Bilim dünyasında Doğuda “El-Medinetü’l-Fâzıla“ (Erdemli Şehir) eseriyle Farâbî, Batıdaysa “Devlet“ adlı eseriyle Platon’un ilk olarak şehir kavramını ele alındığı görüyoruz. Max Weber ise şehir kavramını canlı bir organizma olarak gören ve modern toplumu şehirleşmeye bağlayarak; mülkiyet ve kişisel haklar ile şehir güvenliği ve şehir hukukunu şehirleşme için olmazsa olmaz unsurlar olarak tanımlayan ilk sosyolog olmuştur.

Bu çalışmada; şehir güvenliği için kapsamlı savunma deyince şehir nüfusunun kendini savunmak için hazır olması, kriz yönetimini kolaylaştırmak, hibrit tehditler, kriz veya diğer acil durum süresince yerel yönetimin çalışmaları ile hazır olması, enerji arzı, sağlık, lojistik, şehir güvenliği kapasitesinin sürdürülebilirliği, ekonomi ve altyapı, psikolojik direnç gibi kamu kesiminin kritik fonksiyonlarının sürece uyarlanması anlatılacaktır. Bu kritik işlevler, yerel yönetim organları aracılığı ile özel aktörler, Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ve sakinlerle ortaklaşa planlanacak, koordine edilecek ve uygulanacaktır. Şehir güvenliği için kapsamlı savunma modelinin hedefi, belirli savunma sorumluluklarını ve yönetim organlarının rollerini belirlemektir. Burada hedef, şehir nüfusu, iş dünyası, STK ve kamu yönetimi ile bağları güçlendirmek ve aşamaları belirlemek olacaktır. Karşılıklı güvenin oluşturulmasında, birbirine yakın farklı yapıda ve düşüncede insanların bir araya getirilmeleri esastır. Şehir güvenliği için kapsamlı savunma faaliyetleri; özel ve kamu sektörleri arasında daha yakın savunma işbirliği, okullarda vatanseverlik bilincinin artırılmasını sağlayacak derslerin konulması, sivil savunma eğitimi ve psikolojik savunma eğitimi verilmesi ile stratejik iletişim, ekonomik esneklik, güvenlik birimi kapasite geliştirme, siber güvenlik alanında yapılacak çalışmalar olacaktır. Yine kamu kurumlarına, yetkinlik alanlarına göre yeni görevler ve roller verilmesi, hibrit tehdit, potansiyel kriz veya savaş sırasında temel yönetim işlevlerinin sağlanmasında hayati önem taşıyan araçlar ve rollerin tespiti, şehirde yaşayanlarda farkındalık oluşturulması da bu sürecin en önemli aşaması olacaktır. Devlet yeterli çerçeveler ve modeller oluşturarak şehir halkının, zorluklarla karşılaştığında kendi kendini organize eden ve tepki veren yeteneğe sahip olmasını sağlayacak adımları kriz anında atarak dezenformasyon yaymak için yapılan girişimlere karşıda dayanıklı olmalıdır.

GİRİŞ

Şehir insanın varoluş serüveninin en önemli süreçlerinden birisi olmuştur. Bilim dünyasındaki tanımlamalarına baktığımızda ise Doğu medeniyetlerinde ilk olarak “El-Medinetü’l-Fâzıla“ (Erdemli Şehir) eseriyle Farâbî, Batıdaysa “Devlet“ adlı eseriyle Platon’dan itibaren şehir kavramının ele alındığını görüyoruz. Yine İbn Haldun’un toplumları Bedevi (Köylü) ve Hadari (Şehirli) diye ikiye ayırdığı da önemli bir sınıflandırma olarak karşımıza çıkmaktadır. Alman sosyolog Max Weber, şehir kavramını canlı bir organizma olarak görmüş ve modern toplumun ortaya çıkışını şehirleşmeye bağlamıştır. Bir yerin şehir olabilmesi için ise ekonomisinin tarıma bağlı değil ticarete-üretime bağlı olması ve bir pazarının bulunması gerektiğini, bir yerleşim yerinin kent statüsüne kavuşabilmesi için ise savunma amaçlı bir kale, pazar yeri, kent yasaları, bu yasaları uygulayan mahkeme ve kentlilerin seçtiği yöneticilerin bulunması gerektiğini ifade etmiştir. Weber, şehirleri kendi içinde de farklı kategorilere ayırmış; tüketici şehirler, üretici şehirler, tarım şehirleri, ticaret şehirleri, kıyı şehirleri, kara şehirleri, doğu şehirleri ve batı şehirleri olarak tanımlamıştır. Bu şehir tanımlamalarının tamamında ise bir şehirde mülkiyet ve kişisel haklar ile şehrin güvenliğinin ve şehir hukukunun olmazsa olmaz unsurlar olduğunu söylemiştir.

Bu çalışmada şehir güvenliği için özellikle kamu sivil işbirliğini içeren kapsamlı savunma konusu incelenecektir. Şehir güvenliği için kapsamlı savunmanın amacı, şehir nüfusunun kendini savunmak için hazır olduğu, etkin kriz yönetimini kolaylaştırmak, hibrit tehditler, kriz veya diğer acil durum süresince yerel yönetimin çalışmaları, enerji arzı, sağlık, lojistik, şehir güvenliği kapasitesinin sürdürülebilirliği, ekonomi ve altyapı, psikolojik direnç gibi kamu kesiminin kritik fonksiyonlarını desteklemektir. Şehir güvenliği için kapsamlı savunma modelinin hedefi, belirli savunma sorumluluklarını ve yerel yönetim organlarının (şehir üst düzey yönetiminin) rollerini belirlemektir. Şehir güvenliği için kapsamlı savunma faaliyetleri; özel ve kamu sektörleri arasında daha yakın savunma işbirliği, okullarda vatanseverlik bilincinin artırılmasını sağlayacak derslerin olması, sivil savunma eğitimi, psikolojik savunma eğitimi, stratejik iletişim, ekonomik esneklik, güvenlik birimi kapasite geliştirme, siber güvenlik olarak sayılabilmektedir.

Giriş bölümünden sonra çalışmanın birinci bölümünde şehir güvenliğinde kamu sivil işbirliği konusu ele alınacaktır. Bu konu kapsamında toplum destekli polislik uygulaması, şehir güvenliğinde mahallenin önemi ve sivil toplum kuruluşlarının kapsamlı savunma sürecine dahil edilmesi konuları incelenecektir. İkinci bölümde çalışmanın esas konusu olan şehir güvenliği için kapsamlı savunma konusu ele alınacaktır. Bu konu kapsamında ise özel ve kamu sektörleri arasında daha yakın savunma işbirliği, sivil savunma eğitimi, psikolojik savunma eğitimi, stratejik iletişim ve ekonomik esneklik konuları incelenecektedir.

1. ŞEHİR GÜVENLİĞİNDE KAMU SİVİL İŞBİRLİĞİ

Güvenlik kavramı, toplum yaşamında yasal düzenin aksamadan yürütülmesi, kişilerin korkusuzca yaşayabilmesi durumu, emniyet olarak tanımlanmaktadır (1). Şehir güvenliğinde kamu sivil işbirliği çerçevesinde Toplum Destekli Polislik uygulaması, şehir güvenliği için mahallenin önemi ve Sivil Toplum Kuruluşlarının kapsamlı savunma sürecine dahil edilmesi ele alınmaktadır.

1.1. Toplum Destekli Polislik Uygulaması

Suç oranlarının azaltılmasında farklı polislik uygulamaları ile karşılaşılmaktadır. Bu uygulamalardan biri Standart Modeldir. Standart modelin tipik özelliği kanunları uygulamak ve belli bir noktaya odaklanmamak olarak tanımlanabilir. Bu modelde, caydırıcı olmak için yapılan devriyeler, polise yapılan istek ve başvuruların hızlı bir şekilde cevaplanması, insanların, mekanların, zamanın ve durumların genel özellikleri ile ilgili çok az farklılık gösteren kanun uygulamaları mevcuttur (2). Diğer model Problem Odaklı Polislik uygulamasıdır. Problem Odaklı Polislik, suç problemlerini analiz edip çözen bir polislik modelidir. Bu modelde temel fikir; polislik, en temel suçun tekrar işlenmesini sağlayan koşulları değiştirmekle ilgili olmalı, sadece önleyici devriye hizmetleri ve olaylara hızlı müdahale etmekle sınırlı kalmamalıdır. Problem Odaklı Polislik uygulamasında, polis suça veya kabahatlere müdahale ederken geniş bir yelpazede konuyu değerlendirmeli ve kanunları uygulamalıdır. Buna ilave olarak suçun yoğun olarak işlendiği bölgelerde belli yerlerde devriye gezerek suç önleme çabası, suç üzerinde az ancak başıbozukluk üzerinde daha çok etkili olmaktadır (3).

Bir diğer model Toplum Destekli Polislik uygulamasıdır. Toplum Destekli Polislik, etkin bir güvenlik hizmeti yürütülmesinde kabul gören anlayıştır. Toplum Destekli Polislik, suçla mücadeleye ve güvenlik politikalarının uygulanmasına toplumun katılım ve desteğinin sağlanmasına dayanmakta; öncelikle toplumsal beklentilerin ve taleplerin karşılanması bu anlayışın odak noktasını oluşturmaktadır (4).
____________________________________________________________

(1) Türk Dil Kurumu Sözlükleri, Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/

(2) Ronald V. Clarke ve Hohn E. Eck, Problem Çözücüler İçin 60 Küçük Adımda Suç Analizi, çev. Ahmet Çelik vd., ABD Adalet Bakanlığı Toplum Odaklı Polislik Hizmetleri Bürosu, Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü Yayın No: 425, 2007, s. 21.

(3) Clarke, ve Eck, Problem Çözücüler, s. 21, 23, 25.

(4) Emniyet Genel Müdürlüğü, Toplum Destekli Polislik, https://www.egm.gov.tr/toplumdestekli-polislik#,


Makalenin devamını okumak için lütfen tıklayınız.

TASAM Yayınları'nın yayımladığı “Kovid-19 Sonrası Geleceğin Güvenlik Kurumları ve Stratejik Dönüşüm“ e-kitabından alınmıştır. Kitabı incelemek için lütfen tıklayınız.