Dünden bugüne aktarılan en önemli haberlerden biri, AB Parlamentosu ve üye hükumetlerin, 2014-2020 mali perspektif döneminin son yılı olan 2020 bütçesi üzerinde anlaşmaları oldu. Bu yıl, özellikle Brexit gölgesinde kalan bütçe hazırlıkları, Birleşik Krallık’a verilen sürenin 31 Ocak 2020’ye kadar uzatılması ile rahat bir nefes aldı ve taraflar ayrıntılar üzerinde uzlaştı. Buna ilaveten, AB komisyonu, Junkers’in dönemi kapanmazdan önce, Birlik’in bölge dışı faaliyetleri ve kalkınma politikalarını da içeren yeni 2021-2027 dönemi taslak hazırlıklarını da tamamladı. Taslakta, özellikle “ilkeli pragmatizm“e vurulan güçlü vurgu ile 28 ülkeli (27 olma ihtimali olan) değişimlere ayak uydurma konusunda, Avrupa değerlerinden ayrılmaksızın ve fedakârlıkta bulunmaksızın neler yapılması gerektiği üzerinde duruluyor. Bir taraftan sonu gelmez ticaret savaşları, Çin’in AB’yi de saran çelik kolları, ateş altındaki Orta Doğu, her yerden AB ekonomik alanına akın akın gelen istenmeyen göç, İran ile ilişkilerin kırılgan fay hattı, bütün bunların üzerinde iklim ve çevre sorunları hem gelecek dönem taslağa, hem de 2020 bütçesine yansımış durumda
18 Kasım Uzlaşmasında Greta Thunberg Farkı
Haftaya hızlı başlayan AB, son dakikada 2020 bütçesinde, ekonomik durgunluğa karşı bir harcama patlaması öngörmekte. 168,7 milyar Avro 2014-2020 perspektif’inde 2020’nin nasibine düşen pay. 2019 bütçesi olan 153,6 milyar Avroya göre, yüzde 3,4’lük artış 2019 yılındaki AB para bölgesi enflasyon oranının bir hayli üzerinde. Yeni bütçenin yüzde 21’inin iklim değişikliği ile mücadeleye tahsis ediliyor olması, 16 yaşındaki çevre gönüllüsü ve iklim değişikliği aktivisti Greta Thunberg’in, bütçe kararlarını bile etkileyecek kadar güçlü bir ses olduğunu gösterdi.
Bu yılın bütçesinin bir kaç yönden büyük önemi var. Bunların başında, eğer gelecek mali perspektif dönemi taslağı üzerinde, herhangi bir nedenle, 2020 yılının sonuna kadar anlaşamazlarsa, 2020 münferid bütçesi, izleyen dönem için referans olarak kabul edilecek. Hoş (muhtemel bir Brexit sonrası bütçe tasarısı olsa bile) 19 Kasım itibarı ile başlayan uzun dönemli bütçe üzerinde de nasılsa anlaşırlar da yine de muhtemel belirsizlikler muvacehesinde ihtiyatlı davranmayı tercih ettiler.
Geleceğe Odaklanan (Future Oriented) AB Farkı
Dün Parlamento’sunun bütçe komisyonu başkanı Jan Van Overtveldt, 22 saatlik yoğun gündemi, AB’nin her zamankinden daha fazla bir biçimde, geleceğe yönelik tercihlerinin belirlediğini açıkladığında, iklim değişikliği farkı dışında mütalaa ettiği bir kaç önemli farka parmak bastı. Kaldı ki iklim değişikliği faaliyet planına, öngörülen meblağdan, 500 milyon Avro daha fazla tahsis yapıldı. Önemli diğer değişiklikler ise şunlar: 1. Tarım ve uyum (cohesion) fonlarının azaltılması; 2. Yatırım ve buluş fonlarının arttırılması, özellikle uydu teknolojisine verilen öneme koşut olarak Araştırma Ufku 2020 (Research Horizon 2020) bütçesinin geçen yıla nazaran yüzde 8,8 oranında artışla 13,5 milyar Avro’ya çıkarılması; 3. Önerilenin 50 milyon Avro üzerinde tahsis alan gençlik bütçesi kapsamında Erasmus eğitim programının, yüzde 3,6 artışla 2,9 milyar Avro, en çok etkilenen bölgelere öncelik veren genç işsizlik fonlarının 145 milyon Avro’ya yükseltilmesi; 4. Enerji altyapısı ve yenilenebilir enerji teşvikine yüzde 35 artışla 1,3 milyar Avro tahsis edilmesi; 5. Göç yönetimi, güvenlik ve sınır denetimi için üye ülkelerin tahsisi olan 2,36 milyar Avro’nun desteklenerek, bu meblağın 3,6 milyar Avro’ya çıkarılması önemli değişiklikler olarak görülmekte.
“İlkeli Pragmatizm“ in Dayton Fayı ve Batı Balkan Farkı
Katılım öncesi (Pre Accession Aid) desteklerin, Batı Balkanlara yönlendirilmesi, üyelik müzakereleri ertelenen Batı Balkan ülkelerine büyük bir ümit kapısı araladı. Fransa nasılsa ikna edilir. Durdurulan müzakereler yeniden başlar. Ama Sırbistan ve Kuzey Makedonya bu yardımları bu yıl nasıl değerlendirir? Bosna-Hersek ve Arnavutluk yanısıra, Kosovo da katılım öncesi desteklerden daha fazla nasiplenir mi? Bunlar henüz cevabını araştırmadığım sorular. Ama bu son üç ülke, sadaka misali desteğe reva görülürse, ben “ilkeli pragmatizm“ bunun neresinde diye sorgulamaya başlarım. Balkan denilen netameli bölgeye, bütüncül bir yaklaşım gerek. AB bunu çok iyi biliyor olmalı.
21 Kasım 1995 tarihli Dayton Anlaşması, zaten biraz pamuk ipliğine bağlı. Anlaşmanın 24. yıldönümünü kutlamaya iki gün kala, Bosna-Hersek’e karşı hasis davranmak, Balkanizasyon’u AB eli ile sürdürmek anlamında, özellikle hiçbir ilkeye sığmaz. ABD’nin yarattığı barış koşullarını, adil davranmayarak tehlikeye atmak ise AB için hiç iyi olmaz.
18 Kasım Uzlaşmasında Greta Thunberg Farkı
Haftaya hızlı başlayan AB, son dakikada 2020 bütçesinde, ekonomik durgunluğa karşı bir harcama patlaması öngörmekte. 168,7 milyar Avro 2014-2020 perspektif’inde 2020’nin nasibine düşen pay. 2019 bütçesi olan 153,6 milyar Avroya göre, yüzde 3,4’lük artış 2019 yılındaki AB para bölgesi enflasyon oranının bir hayli üzerinde. Yeni bütçenin yüzde 21’inin iklim değişikliği ile mücadeleye tahsis ediliyor olması, 16 yaşındaki çevre gönüllüsü ve iklim değişikliği aktivisti Greta Thunberg’in, bütçe kararlarını bile etkileyecek kadar güçlü bir ses olduğunu gösterdi.
Bu yılın bütçesinin bir kaç yönden büyük önemi var. Bunların başında, eğer gelecek mali perspektif dönemi taslağı üzerinde, herhangi bir nedenle, 2020 yılının sonuna kadar anlaşamazlarsa, 2020 münferid bütçesi, izleyen dönem için referans olarak kabul edilecek. Hoş (muhtemel bir Brexit sonrası bütçe tasarısı olsa bile) 19 Kasım itibarı ile başlayan uzun dönemli bütçe üzerinde de nasılsa anlaşırlar da yine de muhtemel belirsizlikler muvacehesinde ihtiyatlı davranmayı tercih ettiler.
Geleceğe Odaklanan (Future Oriented) AB Farkı
Dün Parlamento’sunun bütçe komisyonu başkanı Jan Van Overtveldt, 22 saatlik yoğun gündemi, AB’nin her zamankinden daha fazla bir biçimde, geleceğe yönelik tercihlerinin belirlediğini açıkladığında, iklim değişikliği farkı dışında mütalaa ettiği bir kaç önemli farka parmak bastı. Kaldı ki iklim değişikliği faaliyet planına, öngörülen meblağdan, 500 milyon Avro daha fazla tahsis yapıldı. Önemli diğer değişiklikler ise şunlar: 1. Tarım ve uyum (cohesion) fonlarının azaltılması; 2. Yatırım ve buluş fonlarının arttırılması, özellikle uydu teknolojisine verilen öneme koşut olarak Araştırma Ufku 2020 (Research Horizon 2020) bütçesinin geçen yıla nazaran yüzde 8,8 oranında artışla 13,5 milyar Avro’ya çıkarılması; 3. Önerilenin 50 milyon Avro üzerinde tahsis alan gençlik bütçesi kapsamında Erasmus eğitim programının, yüzde 3,6 artışla 2,9 milyar Avro, en çok etkilenen bölgelere öncelik veren genç işsizlik fonlarının 145 milyon Avro’ya yükseltilmesi; 4. Enerji altyapısı ve yenilenebilir enerji teşvikine yüzde 35 artışla 1,3 milyar Avro tahsis edilmesi; 5. Göç yönetimi, güvenlik ve sınır denetimi için üye ülkelerin tahsisi olan 2,36 milyar Avro’nun desteklenerek, bu meblağın 3,6 milyar Avro’ya çıkarılması önemli değişiklikler olarak görülmekte.
“İlkeli Pragmatizm“ in Dayton Fayı ve Batı Balkan Farkı
Katılım öncesi (Pre Accession Aid) desteklerin, Batı Balkanlara yönlendirilmesi, üyelik müzakereleri ertelenen Batı Balkan ülkelerine büyük bir ümit kapısı araladı. Fransa nasılsa ikna edilir. Durdurulan müzakereler yeniden başlar. Ama Sırbistan ve Kuzey Makedonya bu yardımları bu yıl nasıl değerlendirir? Bosna-Hersek ve Arnavutluk yanısıra, Kosovo da katılım öncesi desteklerden daha fazla nasiplenir mi? Bunlar henüz cevabını araştırmadığım sorular. Ama bu son üç ülke, sadaka misali desteğe reva görülürse, ben “ilkeli pragmatizm“ bunun neresinde diye sorgulamaya başlarım. Balkan denilen netameli bölgeye, bütüncül bir yaklaşım gerek. AB bunu çok iyi biliyor olmalı.
21 Kasım 1995 tarihli Dayton Anlaşması, zaten biraz pamuk ipliğine bağlı. Anlaşmanın 24. yıldönümünü kutlamaya iki gün kala, Bosna-Hersek’e karşı hasis davranmak, Balkanizasyon’u AB eli ile sürdürmek anlamında, özellikle hiçbir ilkeye sığmaz. ABD’nin yarattığı barış koşullarını, adil davranmayarak tehlikeye atmak ise AB için hiç iyi olmaz.
Katılım Öncesi Destek Fonları ve Türkiye Farkı
Ama 2020 bütçesi ve 2021-2027 mali perspektifinin asıl farkı, Türkiye ile ilgili olarak tebarüz ediyor. Gelecek dönem için referans özelliği taşıyan 2020 bütçesi, Türkiye’ye daha önce sağlanan katılım öncesi fonlarda, 85 milyon Avroluk bir kısıtlama yapılarak, ilave fonların Batı Balkanlara destek için kullanacağını açıklıyor. Buradaki temel gerekçenin “Türkiye’nin AB değerlerinden sapmış olması“ olarak gösterilmesi ise kısıntı yapılan fondan daha önemli bir husus.
Bununla birlikte, hem 2020 bütçesi, hem de 2021-2027 mali perspektif taslağında, Kıbrıs Türkleri (Turkish Cypriots) için ayrılmış bir faslın olması, bunun AB üyesi hiç bir ülkenin resmen tanımadığı KKTC için değil de Güney Kıbrıs, yani resmi sıfatı ile AB üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportu taşıyan Kıbrıs Türkleri için olduğu ve Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportu almaya teşvik edici bir işleve hizmet edeceği izlenimini veriyor.
Truva Atı Farkı mı?
Tabii Kıbrıs Türklerinin AB desteği alması çok iyi bir şey olsa bile, veriliş biçimi için “ ilkeli pragmatizm“ denilebilir mi? Yoksa buna yeni bir cilalı “Truva Atı“ farkı demek, daha mı uygun olur?
