Savaş Ekonomisi Çarklarını Döndüren Dünya Düzeni

Makale

Yüzünüzü hangi yöne dönseniz savaş ve çatışma var. Genzimize dokunan barut ve kan kokusu, yüreğimizi yakan kayıpların acısı. Orta Doğu, Asya, Ukrayna, Latin Amerika ve Afrika’da hep insan, mekân, tarih ve çevre telefatı, hep aynı katliam, soykırım girişimleri veya iddiaları - "Dünya Silah Sanayiinde Egemen Güçler" - "Sekiz “Küçük Silah İhracatçısı” ve Alıcıları" - Ve İki Dev ...

Yüzünüzü hangi yöne dönseniz savaş ve çatışma var. Genzimize dokunan barut ve kan kokusu, yüreğimizi yakan kayıpların acısı. Orta Doğu, Asya, Ukrayna, Latin Amerika ve Afrika’da hep insan, mekân, tarih ve çevre telefatı, hep aynı katliam, soykırım girişimleri veya iddiaları… 2020’ye hızla yaklaşırken, insanların bitmek tükenmez uzlaşmazlıkları, siyasi kadroların doymak bilmez iktidar hırsları, dünya gündemini kana bulamaya devam ediyor. Güç savaşlarının artık büyük ölçüde vekâletle yürütüldüğü günümüzde, büyük güçler, kendi çocuklarının kanının bir damlasını bile akıtmak istemezken, yerlerine savaşma yetkisi verdikleri ülkelerin, genç kanlarını akıtma konusunda ne kadar umursamaz! İşte acıların sınır ötesi bir harekâtla bir kez daha kapımızı çaldığı şu yaprak dökümü mevsiminde, bunun yanıtını kısmen, kan kusan silahları üreten ülkelerde, bu ülkelerin ekonomik çarklarını yağlayıp, döndüren silah sanayiinde ve bu sanayi dallarını dünyaya pazarlama yarışında bulunan siyasi yüzlerde göstermek istiyorum.


Dünya Silah Sanayiinde Egemen Güçler

Bilinmedik bir liste değil. Araştırma, geliştirme ve teknolojinin çok ileri düzeyde olduğu ülkelerin silah ve savunma sanayi dalları için geliştirilmiş olan teknoloji, yöntem ve süreçlerin çoğu, sağlık, tarım, ulaştırma ve enerji gibi kritik alanlarda da kullanılıyor. Biyolojik ve kimyevi silahlar da yine aynı geniş spektruma sahip. Bunun için de makbul. Bu bağlamda, 2018 yılında listenin başından başlayacak olursak ABD savunma sanayii, 10,5 milyar dolar gibi “mütevazı“ bir ihracat ile başı çekerken, Rusya (6,4 milyar dolar), Fransa (1,76 milyar dolar), Almanya (1,27 milyar dolar), İspanya (1,18 milyar dolar), Güney Kore (1,08 milyar dolar), Çin (1,04 milyar dolar), Birleşik Krallık (741 milyon dolar), İsrail (707 milyon dolar) ve nihayet İtalya (611 milyon dolar) ile listeyi tamamlıyor.

İlk onluk liste dışında kalan Norveç ve İsveç gibi ülkeler, yükselen seslerini, Oslo gibi genellikle ön ayak oldukları ulvi barış süreçlerinden sonra duyuruyor. Böylece, her barış havariliğinin arkasında da uzak diyarlara silah ve savunma sistemi ihraç etme misyonunun olduğunu düşündürüyor. Listede bulunan çoğu ülke NATO ittifakının üyesi olduğu için, NATO silah sistemi ile uyumlu bir havuz var. Havuzun dışındaki ülkeler ise diğerleri bir teknoloji ve piyasa rekabetinde.


Sekiz “Küçük Silah İhracatçısı“ ve Alıcıları

1. İtalya’nın silah ihracatçıları 2018 yılında büyük ölçüde, ortak program (Joint) ürünleri satışı yapmış. Eurofighter Typhoon, Joint Strike Fighter (JSF), FREMM, and Horizon-class frigates bunların başında geliyor. En büyük İtalyan savunma araçları üreticileri ise Leonardo, Fincantieri‎, MBDA, Elettronica, Beretta, ve Iveco Savunma Araçları. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Türkiye, Cezayir ve İsrail, İtalyan savunma sanayiinin en büyük alıcıları.

2. İsrail, UAV füzeleri, zırhlı araç, mühimmat ve hava savunma sistemleri satıcısı. Alıcıları ise, Hindistan, Azerbaycan ve Vietnam. Elbit, Rafael, Israel Aerospace Sanayileri (IAI), IMI Sistemleri ve Israel Silah sanayi, ise bu küçük ülkenin yüksek teknoloji donanımlı gözbebekleri.

3. Savunma ve silah sanayi denilince, Birleşik Krallık kaçın kur’ası! Suudi Arabistan, Hindistan, Endonezya, ABD, Umman, Çin, Katar, Brezilya, Güney Kore ve Japonya son beş yılda Birleşik Krallık savunma sanayiinin en büyük ithalatçıları. 2018 yılında genellikle savaş uçağı, gemi ve füze ihraç etmiş. BAE Systems, Rolls-Royce Holdings, Babcock International, Qinetiq, Kelvin Hughes, GKN Aerospace Services, BMT Savunma Sistemleri ve MBDA BK’nın en büyük savunma sanayi devleri.

4. Çin, eskiden çevresinde bulunan Kuzey Kore gibi bir kaç ülke ile, Afrika, Latin Amerika gibi ülkelere veya bu ülkelerdeki ayrılıkçı akımlara silah sanayi ürünleri satardı. Şimdi her yerde artık, özellikle Orta Doğu’da. OBOR katarları sağolsun, silah götürüp getirmek, Tek Kuşak-Tek Yol sayesinde pek kolay olmalı. Pakistan, Bangladeş ve Cezayir alıcı listelerinin başında. JF-17 Thunder/FC-1 savaş uçakları, CH-3 UAVs ve C-802 gemi füzesavarları son beş yılda en çok alıcı bulan ürünler olmuş. Çin savunma ve silah sanayii hâlâ devletin elinde. Çin Hava Sanayi şirketi (AVIC), Çin Kuzey Sanayii Grubu Şirketi (NORINCO), Çin Gemicilik Şirketi (CSSC) ve yine Çin Gemi İnşa Sanayii Şirketi başlıca ihracatçıları.

5. Güney Kore, hani o Türkiye ile 1960’lı yıllarda ilk kalkınma hamlesini başlatan ülke, 2014 -2018 arasında en büyük alıcı pazarları, Irak ve Türkiye’de bulmuş. T-50 Golden Eagle trainer/savaş uçakları, KT-1 Woong Bee trainer, and K-9 Thunder, kendini ateşleyen silah sistemleri, Güney Kore Savunma ihracatının gözbebekleri. Kore Havacılık ve Uzay Sanayii (KAI), Huta Stalowa Wola (HSW), Hyundai Rotem, Daewoo Gemi İnşaa ve Denizcilik Mühendisliği (DSME), Hyundai Ağır Sanayii (HHI) en büyük Güney Kore ihracatçı firmaları.

6. İspanya Avrupa’nın üçüncü, dünyanın beşinci en büyük silah satıcısı olarak, savaş uçağı, gemi ve detektör sistemleri yanısıra C-295 and A-330 MRTT savaş uçakları gibi zırhlı araçlar, Hobart-sınıfıs destroyerler ve Ajax (Scout-SV) ları, Avustralya, Türkiye, Suudi Arabistan, BAE, Malezya ve Mısır’a son beş yıl içinde ihraç etmiş. Navantia, General Dynamics European Land Systems, Indra Sistemas (Indra), and Sociedad Anonima De Electrónica Submarina (SAES) en büyük ihraçatçıları.

7. Almanya, zırhlı araç, deniz platformları, OPV-80 etrol tankerleri, Tip-214 denizaltılar, Leopard muharebe tankları ve (MBTs) ve MTU diesel motorlarını son beş yıl içinde Asya, Okyanusya, Avrupa ve Orta Doğu’ya ihraç etmiş. Alman Deniz Grubu(GNG), Lürssen, ThyssenKrupp Marine Systems, Krauss-Maffei Wegmann (KMW), Rheinmetall ve Diehl Savunma en büyük ihracatçı firmaları.

8. Fransa bir zırhlı araç, savaş uçağı ve savaş gemisi ihracatçısı. Ülkenin başta gelen savunma sanayii dalları, Rafale fighter jet, NH-90 helicopter, Gowind-2500 firkateyn, MILAN anti-tank füze ve MICA SAM sistemi olup Fransa, son beş yıl içinde 78 ülkeye ihracatta bulunmuş. Mısır, Türkiye, Hindistan ve Suudi Arabistan en büyük alıcıları. Fransız savunma sanayii, yerli imalat gruplarının desteğinde olup, bunlar Airbus, Safran, Thales, Eurocopter, Dassault Aviation, Constructions Mécaniques de Normandie (CNM), DCNS, Nexter Systems veArquus.


Ve İki Dev

Dünyanın ikinci büyük savunma sistemi ve silah satıcısı Rusya desem elbette hayret etmezsiniz. Sadece 2018 yılında, 6,4 milyar dolarlık silah ihraç etmiş. Hindistan, Çin, Cezayir ve Venezulela en büyük ithalatçıları. Suriye nerede derseniz, o da Rusya’nın 48 ithalatçısı arasında ama Rusya Suriye’ye daha çok silah ve savunma sistemi hibe ediyor. Rusya bunlara, Su-30MK fighter, T-90S tankları, Mi-17 helicopterleri ve BMP-3 IFV ler ihraç etmiş. JSC PO Sevmash, Almaz-Antey, Sukhoi, Uralvagonzavod, Antonov, and MiG Uçak Şirketi, Rusya savunma sanayiinin baş aktörleri. Rusya’nın doğrudan ve dolaylı olarak müdahil olduğu çatışmaları bir düşünün.

Ve nihayet sıra geldi o “America First“e. ABD hakikaten savunma sanayii teknoloji yarışının önderi ve silah ihracatı birincisi. Zaten 2018 yılında 10,5 milyar dolarlık ihracat ile başı çekmiş. Aynı yıl ayrıca 55,6 milyar dolarlık Yabancı Askeri Sözleşme(FMC) imzalayarak, müttefiklere ihracatını güvence altına almış. Savaş uçakları, helicopterler, insansız hava araçları (UAVs), tank savar füzeleri, gemi silah sistemleri ve füzeleri, detektörler, makine ve yönlendirilmiş sislah sistemleri(GWS) weapon sistemleri başlıca ihraç ürünleri. Boeing, Lockheed Martin Corporation, Northrop Grumman Corporation, Raytheon Company ve General Dynamics Şirketi en büyük ihracatçılar.

Liste gösteriyor ki, ABD için en büyük savunma sistemi ve silah ithalatçısı Suudi Arabistan. Ayrıca, tüm NATO üyeleri, İran hariç tüm körfez ülkeleri, doğu ve batı Asya ABD’nin silah sanayi için nihai pazar. Ya Türkiye? 2008-2018 arasında 3,82 milyar dolarlık ithalatı, tüm savunma sanayi ithalatının % 45,8’ini oluşturmuş. 2018 yılında Türkiye’nin ABD’den yaptığı ithalat ise 293 milyon dolar değeri ile yine toplam savunma sistemi ithalatının % 42,8’i. 2014-2018 arasında Türkiye’ye en fazla silah satan ülkeler sırası ile ABD, İspanya, İtalya olmuş. İşte size Türkiye’ye yaptırım tehdidi yapan ilk üçlü. ve “(çıktığım yere) gir-evladının kanını dök, sonra dur dediğim yerde dur, yoksa önce silah satmam ve sonra neler neler yaparım“ın gerisindeki mantık. Ya ticaret hacmini 100 milyar dolara çıkarma niyeti gösterip, sonra bunu iptal tehdidi de neyin nesi?
Bu içerik Marka Belgesi altında telif hakları ile korunmaktadır. Kaynak gösterilmesi, bağlantı verilmesi ve (varsa) müellifinin/yazarının adı ile unvanının aynı şekilde belirtilmesi şartı ile kısmen alıntı yapılabilir. Bu şartlar yerine getirildiğinde ayrıca izin almaya gerek yoktur. Ancak içeriğin tamamı kullanılacaksa TASAM’dan kesinlikle yazılı izin alınması gerekmektedir.

Alanlar

Kıtalar ( 5 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 2813 ) Etkinlik ( 228 )
Alanlar
TASAM Afrika 80 655
TASAM Asya 100 1132
TASAM Avrupa 23 659
TASAM Latin Amerika ve Karayip... 16 67
TASAM Kuzey Amerika 9 300
Bölgeler ( 4 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 1413 ) Etkinlik ( 56 )
Alanlar
TASAM Balkanlar 24 297
TASAM Orta Doğu 25 628
TASAM Karadeniz Kafkas 3 297
TASAM Akdeniz 4 191
Kimlikler ( 2 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 1307 ) Etkinlik ( 78 )
Alanlar
TASAM İslam Dünyası 58 786
TASAM Türk Dünyası 20 521
TASAM Türkiye ( 1 Alan )
Aksiyon
 İçerik ( 2065 ) Etkinlik ( 84 )
Alanlar
TASAM Türkiye 84 2065

TASAM Afrika Enstitüsü öncülüğünde oluşturulan “Afrika 2063 Ağı“ uzmanlık, etkileşim ve işbirliği inisiyatifi kapsamında; Enstitü ile Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Erciş İşletme Fakültesi iş birliğinde 18 Haziran 2023 tarihinde “Stratejik Araştırma, Ağ ve Kapasite Geliştirme“ teması altında düzenlene...;

Politikalarının bazı yönlerini anlamak zor olsa da yönetimin ulusal güvenlik stratejisinin özünde bir mantık bulunuyor. Trump yönetimi; daha önce ABD’nin benimsediği ve küresel düzenin inşa edilip sürdürülmesini hedefleyen stratejiyi yanlış bir yaklaşım olarak değerlendiriyor ve Amerikan gücünü tüke...;

Amerika Birleşik Devletleri ve Çin şu günlerde çok az konuda hemfikir, ama üst düzey yetkililerin aynı fikirde olduğu şaşırtıcı bir konu var: dünya çok kutuplu düzene geçiyor. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, verdiği ilk röportajlarından birinde ABD’nin geçtiğimiz on yıllarda tadını çıkardığı tek k...;

Her şey, Avrupa gücünün ve Batı ilerlemesinin sembolü olan üç veya dört generalle başladı ve bugün kimse tam sayılarını bilmiyor. Batıdan gelen bu generaller hala İsrail’in Batı planları çerçevesinde askeri senaryolara sokuyorlar. Mossad’ın başındaki David Mircea’da Avrupa’daki dış operasyonlard...;

Jeopolitikçi ve Deniz Tarihçisi Dr. Nejat Tarakçı’nın mesleki deneyim, bilgi ve araştırmalarına dayalı deniz temalı felsefi, tarihî, bilgi veren ve anılarını da içeren ilginç makalelerini derlediği “Denizden Çıkan Yazılar” adlı eseri TASAM Yayınları tarafından e-kitap olarak yayımlandı. ;

Osmanlı ve kısmen de Cumhuriyet dönemine ait genel tarihin deniz veçhelerindeki ilginç olaylarını kısa hikayeler şeklinde özetleyen Jeopolitikçi ve Deniz Tarihçisi Dr. Nejat Tarakçı’nın “Osmanlıdan Cumhuriyete Deniz Tarihimizde İz Bırakan Olaylar” adlı eseri TASAM Yayınları tarafından e-kitap olarak...;

BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) küresel sistemde yükselen güçlerin sesi olma iddiasıyla ortaya çıkan ve özellikle Küresel Güney’in taleplerine dikkat çekmeyi amaçlayan önemli bir platformdur. Ancak bu yapının halen tam anlamıyla kurumsal bir uluslararası örgüt olmadığı açıkça...;

Devletlerin güvenlik politikaları, yalnızca mevcut tehditlere karşı alınan önlemlerle değil, tehditleri nasıl tanımladıkları ve bu tehditleri ne ölçüde tarihsel, ideolojik ya da stratejik olarak kurguladıklarıyla doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda İsrail, güvenlik doktrinleri açısından istisnai bir ö...;

7. Denizcilik ve Deniz Güvenliği Forumu

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

4. İstanbul Siber-Güvenlik Forumu

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

8. Türkiye - Afrika Savunma Güvenlik ve Uzay Forumu

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

2. Yeniden Asya Güvenlik Forumu

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

Afrika 2063 Ağı | İstişare Toplantısı 3

  • 18 Haz 2025 - 18 Haz 2025
  • Çevrimiçi - 13.00

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programı | 2024 Dönem 1

Millî Savunma ve Güvenlik Akademisi Sertifika Programları ile katılımcılara stratejik yönetim ve liderlik alanlarındaki yeniliklerin aktarılması, Türkiye ve dünyadaki gelişmeler ışığında ulusal ve uluslararası güvenlik stratejileri konularında çok yönlü analiz, sentez ve değerlendirmeler yapabilmelerine, çözüm önerileri, farkındalık ve gelecek öngörüleri geliştirmelerine destek sağlanması amaçlanıyor.

  • 20 Oca 2024 - 10 Şub 2024
  • İstanbul - Türkiye

11. İstanbul Güvenlik Konferansı (2025)

  • 27 Kas 2025 - 28 Kas 2025
  • Wish More Hotel Istanbul -
  • İstanbul -

10. İstanbul Güvenlik Konferansı (2024)

  • 21 Kas 2024 - 22 Kas 2024
  • İstanbul - Türkiye

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “ABD Hegemonyasına Meydan Okuyan Çin’in Zorlu Virajı; Güney Çin Denizi” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Küresel Rekabet Penceresinden Pasifik Adaları” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda hazırladığı “TEKNOLOJİK ÜRETİMDE BAĞIMSIZLIK SORUNU; NTE'LER VE ÇİPLER ÜZERİNDE KÜRESEL REKABET” isimli stratejik raporu yayımladı

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Sri Lanka’nın Çöküşüne Küresel Siyaset Çerçevesinden Bir Bakış” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in hazırladığı “Çin-Japon Anlaşmazlığında Doğu Çin Denizi Derinlerdeki Travmalar” isimli stratejik raporu yayımladı.

Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TASAM, Dr. Cengiz Topel MERMER’in uzun araştırmalar sonunda hazırladığı “MYANMAR; Büyük Oyunun Doğu Sahnesi” isimli stratejik raporu yayımladı

İngiltere’nin II. Dünya Savaşı sonrasında Hint Altkıtası’ndan çekilmek zorunda kalması sonucunda, 1947 yılında, din temelli ayrışma zemininde kurulan Hindistan ve Pakistan, İngiltere’nin bu coğrafyadaki iki asırlık idaresinin bütün mirasını paylaştığı gibi bıraktığı sorunlu alanları da üstlenmek dur...

Gündem 2063, Afrika'yı geleceğin küresel güç merkezine dönüştürecek yol haritası ve eylem planıdır. Kıtanın elli yıllık süreci kapsayan hedeflerine ulaşma niyetinin somut göstergesidir.