Türkiye Kızılay Derneği

Türk Kızüayı, 11 Haziran 1868 tarihinde, dönemin Genel Kurmay Baş­kanı Ömer Paşa'nın başkanlığında toplanan 66 üyenin oluşturduğu konseyde alınan karar çerçevesinde, yaralı ve hasta askerlere destek vermek amacıyla kurulmuştur. 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetin ilan edilmesini müteakip toplanan ilk genel kurul toplantısında Derneğin adı "Turkiye Hilal-i Ahmer Cemiyeti " olarak düzenlenmiştir. Şu anki adı "Türkiye Kızılay Derneği" bü­yük önder Atatürk tarafından verilmiş olup, 28 Nisan 1935 tarihinde düzenle­nen Genel Kurul toplantısında oybirliğiyle kabul edilmiştir. Bugün, Uluslara­rası Kızılhaç/Kızılay Hareketinin bir unsuru ve ulusal Dernek olarak, 4.000 profesyonel çalışanı, 150.000 aktif üyesi, 2 milyondan fazla gönüllüsü ile ül­ke çapındaki 652 şubesi ve Genel Merkez teşkilatıyla birlikte insanlığa hizmet etmektedir.

İnsanlığın gücünü harekete geçirerek savunmasız insanların yaşam stan­dartlarını geliştirmeye çalışmayı kendine misyon edinen Türk Kızılayı, gönül­lük esasına göre çalışan bir yardım örgütü olarak, Türkiye'nin büyük hayır ku­ruluşudur. Yüklenmiş olduğu bu misyon Türk Kızılayı'na, günden güne gide­rek çoğalan afetlerle yeniden şekillenmeye başlayan dünyamızda zarar göre-bilirliğin kalkındırılması adına çaba göstermek ve faaliyetlerini bu doğrultuda sürdürmek sorumluluğu vermiştir.

Türk Kızılayı, diğer 185 ulusal Dernekler gibi, sınırları içerisinde mey­dana gelebilecek afetlere müdahalede ilkin ve öncelikli sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşlarına, insani yardım alanı çerçevesinde imkânları dâhilinde, afete müdahale, acil yardım, sağlık ve sosyal programlar başlıkları altında des­tek olmakla mükelleftir. Bununla birlikte diğer ulusal Dernekler gibi Türk Kı­zılayı da, insani değerlerin yaygınlaştırılması ve öneminin artırılması amacıy­la savunmasız insanlar adına konuşur ve bu bağlamda elinden gelen tüm çaba­yı gösterir. Savaş zamanlarında ise, 1949 tarihli Cenevre Konvansiyonları'nın kendine vermiş olduğu haklar ve yüklemiş olduğu sorumluluklar kapsamında Türk Kızılayı, savaştan etkilenen sivil halka yardım ederken aynı zamanda da, askeri sağlık hizmetlerine destek verir.

Yirminci Yüzyılın başlangıcından bu yana, başta deprem olmak, ülke­mizde meydana gelen doğal afetler neticesinde yaklaşık 96.000 kişi hayatını kaybetmiş ve 210.000 kişi yaralanmıştır. Yüzyılın afeti olarak adlandırılan 1999 Marmara Depremi, afetzedelerin yaralarını sarmaktan daha önemli olan afetin zararlarını azaltmayı hedefleyen politikaların üretilmesi ve faaliyetlerin icra edilmesinin daha etkin ve verimli olacağı gerçeğini ortaya çıkarmıştır. İn­sani yardım alanında ulusal düzeyde, çok önemli bir yere sahip olan bir kuru­luş olarak Türk Kızılayı da, bu gerçeğin bilincinde, kendi rolünü ve sorumlu­luğunu yeniden yapılandırma ihtiyacını duymuş ve hedeflerinden birisi olarak halkın bilinçlendirilmesi konusunda da katkı sağlamayı amaçlayan yeni Afet Yönetim Stratejisini oluşturmuş ve kabul etmiştir.

Türk Kızılayı'nın kabul etmiş olduğu yeni Afet Yönetim Stratejisi, sade­ce afetlerden etkilenmiş topluluğa insani yardım ulaştırmaktan ziyade, afetle­rin zararlarını azalmak için afet öncesi gönüllü toplum katılımının artırmayı desteklemek ve organize etmek, toplumu afetler konusunda bilgilendirmek ve bilinçlendirmek, afetlere karşı toplumu hazır hale getirmek ve yine kendisinin hazırlamış olduğu "Strateji 2015" de madde madde belirtildiği üzere, etkin bir afet müdahalesi için afete hazırlılık ve planlama çalışmalarını güçlendirmek, amaçlanmıştır.

Söz konusu Afet Yönetim Stratejisi'nin en temel elementlerini, afete mü­dahale faaliyetlerinin ilgili tüm kurum ve kuruluşlar ile yakın işbirliği ve ko­ordinasyon içerisinde etkin olarak yönetilebilmesi için yeni bir Afet Yönetim Merkezi'nin kurulması, meydan gelebilecek afetlere müdahaleyi daha hızlı ve etkin kılmak amacıyla ülke genelinde Bölgesel ve Yerel Afet Müdahale ve Lo­jistik Merkezlerinin oluşturulması, Deprem Araştırma Merkezi ve İnsani Yar­dımlar için Bilgi Yönetimi Sistemi kurulması, Afet Hazırlılık ve Planlama fa­aliyetlerinin etkin olarak uygulamaya geçirilebilmesi, etkin bir afet yönetimi sisteminin önemli bir parçası olarak, karar alıcıların hızlı ve doğru karar alma­larına katkı sağlamak amacıyla ihtiyaç duyulan doğru bilginin, doğru zaman­da, doğru formatta, doğru kişilere ulaştırılmasının sağlanması, oluşturmakta­dır.

Yeni Afet Yönetim Stratejisi kapsamında, toplumum yıkıcı afetler karşı­sında direncini artırmak ve doğal afetler, toplu nüfus hareketleri ve savaşlar gi­bi acil durumlara maruz kalabilecek insanların acılarını dindirmek amacıyla, Türk Kızılayı bölgesel ve yerel kapasiteyi güçlendirmek ve aşağıda belirtilen teşkilatlandırmayı ve alt yapıyı hayata geçirmek konusunda karar almıştır.

Türkiye Kızılay Derneği 107

• Tüm haberleşme imkânlarıyla donatılmış bir Afet Operasyon Merkezi (AFOM),
• 7 Bölgesel Afet Müdahale ve Lojistik Merkezi,
• 21 Yerel Afet Müdahale ve Lojistik Merkezi,
• Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Sistemi,
• Deprem Araştırma Merkezi ve İnsani Yardımlar İçin Bilgi Yönetim Sis­temi,
• Afet Haberleşme Sistemi,
• Çadır Üretim Merkezi.

2001 yılında, Türk Kızılayı, ülke genelindeki tüm teşkilatı ve diğer ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içerisinde afetlere etkin, hızlı ve doğ­ru bir yöntemle müdahale edebilmek amacıyla bir Afet Operasyon Merkezi kurmuştur. Yeni kurulan bu yapının ana görev ve sorumluluğu araştırma yap­mak, planlama ve hazırlılık çalışmalarını yürütmek, afetlere müdahalede bu­lunmak ve afet öncesi, sırası ve sonrasında lojistik destek sağlamaktır.

Yerel, bölgesel ve ulusal seviyedeki teşkilatlanmasıyla, Türk Kızılayı, 2004 yılında, yerelden merkeze doğru (adem-i merkeziyet) bir afet müdahale yaklaşımı benimsemiş ve uygulamaya koyabilmiştir. Bu doğrultuda, Türk Kı­zılayı, etkin ve verimli bir afet müdahale yaklaşımını uygulamaya koyabilmek amacıyla yerel ve bölgesel seviyedeki afet müdahale yapılanmasını her daim iyi işler durumda tutmuştur. Yeni yaklaşama göre, Türk Kızılayı, ülkenin risk haritalarına göre afet risklerinin boyutlarını göz önünde bulundurarak bazı şu­belerini, afetlere öncelikli müdahale edebilecek şekilde Yerel Afet Müdahale ve Lojistik Merkezi olarak yapılandırmıştrr. Afetin boyutu ve sonucunun Ye­rel Afet Müdahale ve Lojistik Merkezlerin kapasitesini aşması durumunda ise öncelikli olarak bölgesel sevide ve gerekirse ulusal seviyede müdahale gerçek­leştirilecektir.

Adem-i Merkeziyet yaklaşımıyla ülke genelinde yapılandırması tekrar düzenleyen Türk Kızılayı, gelinen aşama itibariyle, 7 Bölgesel 21 Yerel Afet Müdahale ve Lojistik Merkezi sayesinde her hangi bir afet durumda toplam 250.000 kişiye acil barınma ve iaşe verebilecek bir kapasiteye sahiptir.

Yeniden yapılandırma sürecinin halen devam ettiği bir ortamda, yeni Afet Yönetimi Stratejisi kapsamında, yardım malzemelerinin standardizasyonu, Kurumsal Kaynak Planlama, profesyonel personelin eğitimi, toplum bazlı eği­tim programları, psikososyal programlar, ulusal ve uluslararası eğitim çalış­maları devam etmektedir. Bunlara ek olarak, stratejik planlama süreçleri baş­latılmış ve gönüllü artırım sistemi ve şubelerin kalkındırılması projeleri bu sü­rece dahil edilmiştir.